شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری جهت توسعه کسب و کار گردشگری در منطقه آزاد ارس.

اهداف فرعی

۱٫ اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری جهت توسعه کسب و کار گردشگری در منطقه آزاد ارس از دیدگاه سرمایه‌گذاران.

۲٫ اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری جهت توسعه کسب و کار گردشگری در منطقه آزاد ارس از دیدگاه کارشناسان.

۳٫ بررسی تفاوت بین اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری جهت توسعه کسب و کار گردشگری در منطقه آزاد ارس از دیدگاه سرمایه‌گذاران و کارشناسان.

قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی این تحقیق به صورت زیر می‌باشد:

قلمرو موضوعی

قلمرو موضوعی این تحقیق بحث و بررسی در خصوص عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری جهت توسعه کسب و کار گردشگری و اولویت بندی آن عوامل است.

قلمرو مکانی

از نظر مکانی این تحقیق در منطقه آزاد ارس مورد بررسی قرار گرفته است.

قلمرو زمانی

بازه زمانی که این تحقیق به انجام رسیده است عبارت است از دی ماه ۱۳۹۳ تا خرداد ماه ۱۳۹۴٫

استفاده‌ کنندگان از تحقیق

نتایج این تحقیق می‌تواند برای مسئولین و مدیران سازمان منطقه آزاد ارس و سایر مناطق آزاد کشور، سازمان‌ها و ادارات گردشگری، کارگزاران و عاملان برنامه‌ریزی و سیاست گزاری صنعت گردشگری کشور، محققان علاقمند در حوزه سرمایه‌گذاری و کسب وکار گردشگری و سرمایه‌گذاران کسب و کار گردشگری مورد استفاده قرار گیرد.

روش تحقیق

نوع تحقیق

این تحقیق از نظر روش، یک تحقیق توصیفی- پیمایشی بوده و از نظر هدف، پژوهشی- کاربردی می‌باشد.

روش گردآوری اطلاعات

مبانی نظری این تحقیق با بهره گرفتن از مطالعات کتابخانه‌ای و اسناد و مدارک موجود تدوین شده است، که در این راستا، مطالعات پیشین و نظریات اندیشمندان مختلف بررسی و ذکر گردیده است. پس از ارزیابی تحقیقات و نظریات مختلف، مفاهیم و متغیرهای تحقیق شکل گرفته و مدل مفهومی تحقیق ارائه شده است. اطلاعات موردنیاز برای پاسخ به پرسش‌ها از روش پرسشنامه‌ای گردآوری شده است. بدین صورت که برای انجام این تحقیق دو نوع پرسشنامه تهیه شد که یک نوع آن بعد از تعیین روایی و پایایی بین سرمایه‌گذاران توزیع گردید و در مرحله بعد از طریق آزمون فریدمن تحلیل گردید و نوع دوم پرسشنامه که با اصول تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تهیه گردید و میان کارشناسان سرمایه‌گذاری گردشگری در منطقه آزاد ارس توزیع گردید.

جامعه و نمونه آماری تحقیق

جامعه آماری این تحقیق خبرگان، مدیران و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی کسب و کار گردشگری در منطقه آزاد ارس می‌باشد. روش انتخاب نمونه برای سرمایه‌گذاران به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و برای کارشناسان به روش گلوله برفی می‌باشد.

نوآوری تحقیق

تحقیقاتی که تا حالا در زمینه عوامل مؤثر برجذب سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد ایران انجام شده‌اند، سرمایه‌گذاری را به صورت کلی در زمینه‌های مختلف بررسی کرده‌اند. حال آن که در این تحقیق به صورت تخصصی به بررسی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری پرداخته شده است. نوآوری دیگر این تحقیق، مدل ارائه شده از نتایج تحقیق می‌باشد. این مدل اولین بار است که ‌به این شکل در سرمایه‌گذاری گردشگری مطرح می‌شود.

مفاهیم واژه ها و اصلاحات کلیدی

سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری، دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی است که توسط سازمان‌های خصوصی یا عمومی یا دولت‌ها برای دستیابی به بازده مورد انتظار در آینده صرف می‌شود. سرمایه‌گذاری گردشگری، هدفش صنعت گردشگری می‌باشد و زمینه‌ای برای توسعه صنعت گردشگری بوده و از آن حمایت می‌کند (دویر^[۵] و همکاران، ۲۰۱۰).

گردشگری: طبق تعریف ماتسیون و وال در اوایل دهه ۱۹۸۰، گردشگری عبارت است از: «تغییر مکان موقتی افراد به مقاصدی خارج از محل معمول کار یا اقامتشان، فعالیت‌هایی که در طول اقامت افراد در آن مقاصد انجام می‌گیرد و تسهیلاتی که به منظور برآوردن نیازهای آنان فراهم می‌شود». از نظر جعفری (۱۹۸۱) گردشگری مطالعه انسان خارج از محل سکونت معمول اوست، مطالعه صنعتی است که به نیازهای وی پاسخ می‌گوید و مطالعه اثراتی که هم انسان و هم این صنعت بر محیط فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی میزبان دارد(میسون^[۶]، ۱۳۹۰).

سازمان جهانی گردشگری^[۷] (۱۹۹۱)، تعریفی که از گردشگری ارائه می‌دهد عبارت است از: «فعالیت‌های مسافرتی افراد و اقامت خارج از محیط دائم زندگی آن‌ ها برای بیش از بیست و چهار ساعت و کمتر از یک سال پیاپی برای تفریح، تجارت و اهداف دیگر».

کسب و کار گردشگری: از نظر یوریلی^[۸] و همکاران (۲۰۰۲)، اصطلاح کسب و کار گردشگری، کسب و کارهای حمل و نقل، اقامتگاه، تور اپراتورها، آژانس‌های مسافرتی، ترویج و تبلیغات گردشگری، کسب و کارهای حوزه بیمه و امور مالی گردشگری، مواد غذایی و آشامیدنی، سرگرمی، پارک‌های طبیعت، باغ‌وحش، کسب و کارهای مربوط به کنسرت و تئاتر، کسب و کار سازمان‌دهی جلسات و کنوانسیون‌ها، خدمات ترجمه و راهنمایی، کسب و کار تولید و فروش لوازم سفر و غیره را در بر می‌گیرد (آک بابا^[۹]، ۲۰۱۲).

مناطق آزاد: مناطق آزاد به قلمرو خاصی در یک کشور اطلاق می‌شود که برای تسهیل و توسعه صادرات و جذب سرمایه‌گذاری به وجود می‌آید. این مناطق در زمینه‌ی صادرات کالا و جذب سرمایه‌گذاری به طور کامل آزادند و دولت‌ها سعی می‌کنند با اتخاذ ‌راهکارهای تسهیل‌کننده، زمینه‌های مناسب را برای سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات و کسب درآمدهای ارزی به وجود آورند (مرادپور و کمالی اردکانی، ۱۳۸۸).

تعاریف عملیاتی

زیرساخت‌ها: از ابعاد عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری گردشگری در این تحقیق که شامل امکانات و تسهیلات اقتصادی مانند: حمل و نقل (جاده‌ای، ریلی، هوایی) و امکانات اولیه (آب، برق، گاز، فاضلاب و فناوری و اطلاعات) و اجتماعی مانند: آموزش، بهداشت و … می‌باشد و مبتنی بر نمره‌ای است که سرمایه‌گذاران و کارشناسان گردشگری در مقیاس محقق ساخته به زیرساخت‌ها، اختصاص می‌دهند. سوالات ۱ و ۲ پرسشنامه به زیرساخت‌ها مربوط بوده و با بهره گرفتن از طیف ۵ گزینه‌ای لیکرت اندازه‌گیری می‌شوند.

جذابیت‌های محیطی: از ابعاد عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری گردشگری در این تحقیق که شامل جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی و انسان‌ساخت (ویژه) می‌باشد و مبتنی بر نمره‌ای است که سرمایه‌گذاران و کارشناسان گردشگری در مقیاس محقق ساخته به جذابیت‌های محیطی، اختصاص می‌دهند. سوالات ۳ تا ۵ پرسشنامه به جذابیت‌های محیطی مربوط بوده و با بهره گرفتن از طیف ۵ گزینه‌ای لیکرت اندازه‌گیری می‌شوند.

شرایط اقتصادی: از ابعاد عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری گردشگری در این تحقیق که شامل متوسط درآمد سالیانه، هزینه به‌کارگیری نیروی انسانی، نرخ بهره، نرخ تورم و نرخ ارز می‌باشد و مبتنی بر نمره‌ای است که سرمایه‌گذاران و کارشناسان گردشگری در مقیاس محقق ساخته به شرایط اقتصادی، اختصاص می‌دهند. سوالات ۶ تا ۱۰ پرسشنامه به شرایط اقتصادی مربوط بوده و با بهره گرفتن از طیف ۵ گزینه‌ای لیکرت اندازه‌گیری می‌شوند.